فصل 10 : گوناگونی جانداران


گوناگونی جانداران


پیرامون ما، جانداران بسیار گوناگونی زندگی می کنند. به طوری که در روی زمین میلیون ها نوع جانور و صدها هزار نوع گیاه وجود دارد. هیچ کس نمی تواند در تمام عمر خود، همه جانواران را مورد مطالعه قرار دهد. البته نیازی به چنین کاری وجود ندارد زیرا میان گروه های مختلف جانداران شباهت های زیادی وجود دارد. و می توان با طبقه بندی آنها مطالعه جانداران را آسان تر نمود.
برای سهولت مطالعه موجودات زنده آنها را بر اساس خصوصیات مشترک در گروه های مختلف طبقه بندی یا رده بندی می کنند.
و در هر گروه هم به همان روش می توان گروه های کوچک تر به وجود آورد. با توجه به اینکه طبقه بندی کار مطالعه را آسان تر می کند می توان نتیجه گرفت که بهترین طبقه بندی آن است که کاربرد آن زیادتر باشد.
امروزه در طبقه بندی مدرن و پیشرفته جانداران را بر اساس خصوصیات مشترک شان در گروه ها و زیر        گروه های مختلف قرار می دهند . بر این اساس اولین سطح طبقه بندی موجودات زنده سلسله نام دارد. هرچه به سطوح پایین تر می رسیم شباهت موجودات گروه ها به یکدیگر بیشتر می شود.

در این روش سطوح مختلف طبقه بندی عبارتند از:

سلسله، شاخه، رده، راسته، تیره، جنس ، گونه

شناسایی جانداران
یکی از راه هایی که زیست شناسان برای شناسایی جانداران به کار می برند، استفاده از کلیدهای شناسایی است در واقع کلیدهای شناسایی، مجموعه ای از پرسش هاست که بر اساس ویژگیهای جانداران تهیه می شود و به کمک آن می توان نام جاندار را پیدا کرد.
مثلاً برای شناسایی یک جانور مهره دار می توان از کلید شناسایی زیر استفاده کرد.


زندگی جانوران
جانوران موجوداتی پر سلولی هستند یعنی بدن آنان از مقدار زیادی سلول تشکیل شده است که در کنار هم قرار دارند سلول های بدن جانوران از نظر شکل و اندازه و نوع کاری که انجام می دهند متفاوت است اما از این نظر که هیچ کدام توانایی غذاسازی ندارند، مشابه است. مانند انسان

 برای اینکه جانور بتواند کارهای خود را بهتر و سریع تر انجام دهد بین سلولها تقسیم کار صورت گرفته است و هر گروه سلول که ساختار ویژه خود را دارد کار بخصوصی را انجام می دهد. در این صورت هر چه سلول تخصص یافته تر باشد ساختمان بدن جانور پیچیده تر و پیشرفته تر خواهد بود.
همه جانوران از نظر محل زندگی، شکل بدن، نوع غذای مصرفی، طرز تنفس، و رفتارها با یکدیگر متفاوتند.


شکل بدن:
در میان گروه های جانوران ، جاندارانی وجود دارند که ساختمان بدنی ساده و ابتدایی دارند، این جانوران در سطح یا داخل بدن اسکلت ندارند اما در سایر جانوران اسکلت وجود دارد. اسکلت در جانوران وظایف گوناگونی را بر عهده دارد. بعضی از وظایف اسکلت عبارتنداز: شکل دادن به بدن، تکیه گاه اغلب ماهیچه ها، محافظت از اندام های مهم.
اسکلت جانوران به دو دسته خارجی و داخلی تقسیم بندی می شود.
بعضی از جانوران مانند بندپایان اسکلت خارجی دارند. در این جانوران از ترشح مواد سخت، پوششی تشکیل می شود که بدن جانور در درون آن قرار دارد. جنس پوشش خارجی(اسکلت) در این جانوران متفاوت است در گونه هایی سیلیس و در گونه های دیگر می تواند از سیلیس یا آهک باشد.


اسکلت خارجی جانداران وظایف مختلفی را بر عهده دارد که عبارتنداز :
1) محافظت از بدن در برابر محیط های خیلی خشک یا آبی
2) کمک به دفاع از بدن


در جانوران مهره دار، اسکلت داخلی وجود دارد. جنس اسکلت این جانوران استخوان یا غضروف است . در این جانوران اسکلت، تکیه گاه ماهیچه هاست و از اندام هایی مانند قلب و شش ها و مغز محافظت        می کند.

زیستگاه:
جانوران در زیستگاه های مختلفی زندگی می کنند . برخی در آب (آبزی) و برخی در خشکی(خشکی زی) زندگی می کنند.
مثلاً زیستگاه ماهی آب و زیستگاه انسان خشکی است اما برخی از جانوران هم وجود دارند که نمی توان برای آنان زیستگاه معینی تعیین کرد مثلاً فک ها که در کنار دریا وجود دارند گاهی در آب و گاهی در ساحل دیده می شوند.


غذا خوردن:
می دانید که غذا انرژی و مواد مورد نیاز بدن ما و سایر جانداران را تأمین می کند. و یکی از ویژگی های موجودات زنده غذا خوردن است . هیچ جانوری نمی تواند غذای خود را بسازد بنابر این جانوران باید غذای خود را از بدن جانداران دیگر بدست آورند. مثلاً بعضی از جانوران شکارچی، با شکار جانوران دیگر از بدن آنان به عنوان غذا استفاده می کنند. گروهی از جانوران هم بر روی بدن جانوران یا درون بدن آنان زندگی        می کنند و نیازهای غذایی خود را از آن جانداران بدست می آورند مثلاً پشه مالاریا می تواند با نیش زدن بدن از خون انسان استفاده کند. این گونه جانوران زندگی انگلی دارند.


با توجه با اینکه رژیم غذایی جانوران متفاوت است دندان های آنها نیز متناسب با روش تغذیه جانور است . مثلاً در سگ که جانوری گوشت خوار است دندانهای برنده ی نیش، پیشرفته تر است در صورتی که گوسفند، جانوری علف خوار است دندانهای آسیا که مخصوص خرد کردن و آسیا کردن است پیشرفته تر است. انسان نیز که جانداری همه چیز خوار است تمام انواع دندانها یعنی پیش، نیش و آسیا به نسبت تشکیل شده اند.

دندان های گوسفند                     دندان های سگ                     دندان های انسان


تنفس کردن
یکی از کارهایی که همه موجودات زنده ا ز جمله جانوران انجام می دهند تنفس کردن است. با این عمل اکسیژن به درون بدن می رود و موجب اکسایش مواد غذایی و تولید انرژی می شود. بنابر این جانوران با تجزیه مواد غذایی در داخل سلول ها به اکسیژن نیاز دارند، بعضی از جانوارن در آب و برخی در خشکی زندگی می کنند در نتیجه دستگاه تنفسی آنها نیز مشابه نیست.
بعضی از جانوران مانند کرم خاکی تنفس پوستی و بعضی مانند حشرات تنفس نایی و برخی مانند     ماهی ها تنفس آبششی و بعضی مانند انسان تنفس ششی دارند.
کامل ترین و کار آمدترین دستگاه تنفس در پرندگان مشاهده می شود در این جانوران علاوه بر شش ها کیسه های هوادار عقبی و جلویی وجود دارد که علاوه بر اینکه اکسیژن مورد نیاز عضلات قوی پروازی را تأمین    می کند موجب تنظیم دمای بدن پرنده هم می شود.

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد